تنبلی در کودکان و راه پیشگیری آن / ریشه های تنبلی در کودکان
یکی از نکات تربیتی، که خیلی از ما در روند تربیت فرزندانمان نیاز داریم این است که فرزندانمان در رده خود، تراز و سطح باشند؛ اینکه بچه ها پویا و فعال باشند به نوعی کار هایی که به آنها میگوییم را انجام دهند یا اینکه کار هایی که جزو وظایفشان هست را انجام بدن ولی گاهی اوقات ما میبینیم که بچه کار ها را به عقب میاندازند و نتیجه این میشود که خودشان آسیب هایی ببینند یا اینکه به پدر و مادر ها آسیب هایی میبینند. در ادامه به راهکارهای تنبلی در کودکان و راه های پیشگیری آن خواهیم پرداخت.
اصلا چرا این اتفاق ها می افتد؟ و به این عقب انداختن کارها چه میگویند؟
در اصطلاح به این آسیب تربیتی میگویند، «تنبلی»؛ متاسفانه این آسیب یک مقدار همه گیر شده و جای تاسف دارد.
تنبلی نه شرط سنی دارد، نه شرط جنسیتی دارد و نه دلایل دیگر دارد. گاهی اوقات امامان میفرمایند که دو خصلت را از خودتان دور کنید که یکی از این ها تنبلی است؛ که متاسفانه امروزه در حال فراگیر شدن است و واقعا جای تاسف دارد.
ریشه های تنبلی در کودکان
مثال:
دانش آموز مدرسه میرود و به او تکلیف میدهند و مادر این بچه باید به سختی بچه را مجاب کند تا اینکه بچه این تکلیف را تمام کند و این جای تاسف دارد چون تکلیف وظیفه این فرزند هست و گاهی اوقات بچه میخواهد صبح به مدرسه برود ولی مدام اهمال کاری میکند و لباس پوشیدنش را به تاخیر میندازد و این هم جای تعجب دارد، اینجاست که بچه دچار تنبلی شده است.
تنبلی یک نشانه هست و اصل آن بیماری نیست
تنبلی یک نشانه است. یعنی اینکه یک سری ریشه هایی دارد و ما باید ریشه های تنبلی در کودکان را پیدا کنیم؛ و گرنه نمیشود یک بچه را تحریک کرد یعنی اینکه به او بگوییم پاشو، بشین، بدو و… این کار ها را نمیشود انجام داد و اگر این موارد را ریشه یابی نکنیم نمیشود تنبلی رادرمان کرد.
برخورد با فرزند بی مسئولیت و تنبل
علت تنبلی کودکان:
- مشکلات جسمانی:
گاهی اوقات ممکن است که دلیل تنبلی کردن جسمانی باشد که خود این دلیل هم هم به چند دسته تقسیم میشود:
- ضعف بدن: از لحاظ جسمانی ضعف بدن یکی از علت ها هستش حالا ممکن هستش خود این علت هایی داشته:
- بیماری زیاد، گاهی اوقات ممکن است به این دلیل باشد
- گاهی اوقات ممکن است تغذیه نامناسب باشد
- یا عدم تحرک بدنی باشد
و….
- کم خوابی یا بد خوابی: گاهی اوقات هست که خانم یا بچه، زیاد میخوابند اما وقتی بیدار میشوند هنوز خسته و کلافه اند و این نشان میدهد که بد خوابیده اند؛ یعنی اینکه ساعت خواب شان اشتباه است و این باعث ایجاد تنبلی میشود.
- خستگی های مداوم: باید برای فرزندانمان برنامه ریزی کنیم، مثلا این که بگوییم در این ساعت فعالیت های بدنی داشته باش یعنی ورزش کن و… بعدش بگوییم که حالا بیا یکم میوه بخور یا اینکه به بچه استراحت دهیم و در این وسط بگوییم که حالا بیا تکلیفت را انجام بده و بعد برو بازی کن.
- پرخوری: بچه های پرخور بچه های تنبلی میشوند.
- صدمات جسمانی: گاهی ممکن است که بچه دستش زخم شده باشد یا پایش درد داشته باشد یا اینکه بچه دچار معلولیتی باشد واین باعث این میشود که بچه ها همیشه در کارهایشان تنبلی کنند.
تنبلی در کودکان
- مشکلات ذهنی
- خستگی ذهنی: خستگی ذهنی آدم را تنبل میکند، به طور مثال یک ارتباطی بین فعالیت جسمی و آرامش ذهنی وجود دارد، یعنی هیچ کدام از این ها، بدون هم دیگر امکان پذیر نیستند. گاهی دیدید که وقتی ذهنتان درگیر چیزی هست نمتوانید کار بکنید؟ یا به قول معروف دستوتون به کار نمیره؟
دلیلش به همین ارتباطه بستگی دارد. - ضعف هوشی: بچه هایی که گاهی اوقات از لحاظ هوشی مشکل دارند دچار تنبلی میشوند.
هوش یعنی اینکه قدرت حل مسئله.
حل مسئله با انجام وظایف یک رابطه مستقیم دارند یعنی اینکه کودک هرچه قدرت حل مسئله بیشتری داشته باشند، میتوانند وظایف خود را راحت تر انجام دهند.
پس بچه هایی که ضعف هوشی دارند کمی برای آنها، کارها سخت میشود و دلیل تنبلی آنها ضعف هوشی هست. - ضعف حافظه: بسیاری از فعالیت ها نیاز به تجربه های قبلی دارد؛ افرادی که ضعف حافظه دارند بیشتر تجربیات خودشان را فراموش میکنند.
مثلا سر کلاس معلم یک مسئله را حل کرده و آنجا یاد گرفته ولی چون حافظه اش ضعیف است، فراموش میکند و انگیزش پایین می آید و تنبلی جایگزین آن میشود.
پیشگیری از تنبلی در کودکان
- مشکلات عاطفی
- حسادت: حسادت آدم ها را تنبل میکند؛ معمولا حسادت آدم ها را متوقف میکند و به وجود انسان آسیب میزند و گاهی اوقات همین حسادت منجلب به لجبازی میشود. لجبازی یعنی چه: یک نوع مقاوت در برابر فرمان ها
شما باید مواظب باشید که بستر های حسادت را برای بچه ها فراهم نکنید چون حسادت باعث تنبلی میشود. - اضطراب: بچه هایی که دچار اضطراب میشوند تنبل میشود.
اضطراب دو نوع دارد: خوب و بد.
اضطراب خوب محرک است و اضطراب بد بازدارنده است. - ترس: ترس از نتیجه کار، ترس از عکس العمل دیگران، ترس از اینکه آیا میتواند یا خیر؛ مجموعه ای از ترس ها در کودک است و این باعث میشود که او را از کار باز دارد و از زیر کار در برود و این تنبلی ایجاد میکند.
- کمبود محبت: انسان ها، مجموعه نیاز هایی دارند:
- نیاز های زیستی
- امنیت
- محبت
- احترام
- خودشکوفایی
- یادگیری
- زیبا دوستی
که این موارد مثل یک هرم وارونه است؛ یعنی اینکه اولویت دارند.
این ها با هم ارتباط دارند و باید همه را با هم داشته و به همه این ها دقت کنیم.
و باید همه این موارد را با هم برای بچه برآورده کنیم (یا به ترتیب)
محبت فرد را با انگیزه میکند و بچه را فعال میکند اما بی انگیزگی دچار تنبلی کودک میشود.
- مشکلات روانی
- علل های روانی تنبلی: گاهی اوقات فرزندان انتظار دارند که کار های خودشان را بقیه انجام دهند؛ لذا ما به شما پیشنهاد میکنیم که بچه از وقتی که به راه رفتن افتاد و قدرت حرکت کردن را داشت او را مجاب کنید که کارهایی را که میتواند خودش انجام دهد را انجام دهد.
- نداشتن انگیزه: گاهی اوقات نداشتن انگیزه تنبلی ایجاد میکند.
- ضعف اراده: یعنی اینکه یک کاری را شروع میکند ولی به کوچک ترین مشکلی که برمیخورد کار را لغو میکند و این تنبلی ایجاد میکند.
و ما به شما پیشنهاد میکنیم که اراده فرزندانتان را از کوچکی افزایش دهید. - احساس نا امنی: یعنی اینکه فرد این احساس را میکند که همه کار ها را میخواهند گردن او بندازند و از او بیگاری بکشند.
فرد نباید یک همچین فکری کند و باید از کار ها لذت ببرد وگرنه این احساس نا امنی فرد را تنبل میکند. - سرخوردگی: یعنی اینکه زحمت میکشد تلاش میکند ولی بعدش میبیند که سرزنش میشود و متلک میشنود؛ الفاظ مثل تنبل دست و پا چلفتی و… میشنود و این ها فرزند را سرخورده میکند و مانع برای کار او ایجاد میکند.
- مشکلات اجتماعی
علل آسیب های اجتماعی عبارت اند از:
- وابستگی
- درگیری های خانوادگی
- یادگیری از افراد تنبل
اگر ما تنبلی را ریشه یابی نکنیم و درمان نکنیم، نتیجه اش میشود اینکه ما یک پسری را تربیت میکنیم و بعد از عروسی، زن را هی حرص و جوش میدهد و زن میگوید که این لامپ سوخته، و وظیفه تو هست که این لامپ رو عوض کنی، ولی اقا اهمال کاری میکند و زن را حرص میدهد.
و این به دلیل این است که مرد در کودکی دچار تنبلی شده است ولی خانواده نسبت به درمان آن اقدام نکرده اند.
کودکان تا 13 سالگی حدود 90% شخصیت شان به وجود می آید و بعد از 13 سالگی سخت است که این مشکل را درمان کنیم.
دیدگاهتان را بنویسید